2014 tarihinde yürürlüğe giren Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-52.4) (GSYF Tebliğ) ile girişim sermayesi yatırımları Türk Hukuku’nda da düzenleme altına alınmıştı. GSYF Tebliği ile birlikte girişim sermayesi fonları için bazı hususlar açıkça düzenlenmişti. 21 Eylül 2024 tarihli ve 32669 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-52.4)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (III-52.4.c) (Değişiklik Tebliği) ile GSYF Tebliği’nde oldukça önemli değişiklikler yapıldı. Ayrıca Değişiklik Tebliği ile birlikte birtakım yenilikler de ihdas edildi. Değişiklik Tebliği ile gelen yeniliklerin bir kısmını aşağıda sizin için derledik;
Yurt dışında kurulu şirketlere yatırım yapılması kolaylaştırılmıştır.
GSYF Tebliği uyarınca yurt dışında kurulu olsa dahi varlıklarının en az %80’i Türkiye’de kurulu bağlı ortaklıklardan oluşan şirketlere yapılan yatırımlar girişim sermayesi yatırımı olarak kabul ediliyordu. Değişiklik Tebliği ile bu oran %51’e indirildi. Bu yeniliğin, son zamanlarda girişim şirketleri tarafından oldukça revaçta tutulan “flip up” (basitçe “işletmenin yurt dışına, özellikle ABD’ye, taşınması” olarak ifade edebiliriz) işlemlerinin önünü açacağı kanaatindeyiz.
GSYF Tebliği uyarınca yurt dışında yerleşik olup borsada işlem görmeyen girişim şirketlerine yapılacak yatırımlar fon toplam değerinin azami %10’u ile sınırlanmıştı. Değişiklik Tebliği ile birlikte bu oran %10’dan %15’e çıkarıldı.
Ayrıca, GSYF Tebliği uyarınca yatırım yapılacak girişim şirketlerinin anonim veya limited şirket şeklinde kurulması gerekmektedir. Limited şirket olan girişim şirketlerinin ise yatırım tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde anonim şirkete dönüştürülmesi gerektiği düzenlenmiştir. Ancak yurt dışındaki şirketlere yatırım yapılması halinde bu şirketlerin türüne ilişkin bir hüküm düzenlenmemişti. Değişiklik Tebliği ile birlikte, şirket türüne ilişkin kısıtlamanın yurt dışında kurulu girişim şirketlerine uygulanmayacağı düzenlendi.
Asgari kaynak taahhüdü tutarının toplama süresi kısaltılmıştır.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yayımlanan 29/12/2023 tarihli ve 2023/82 sayılı bülten ile, GSYF’ler için asgari kaynak taahhüdü tutarı 2024 yılı için 50.000.000 TL olarak belirlenmişti. Değişiklik Tebliği ile birlikte GSYF Tebliği m.22/1’de yer alan “5.000.000” ibaresi “50.000.000” olarak düzeltilmiştir. Ayrıca, değişiklik öncesinde katılma paylarının nitelikli yatırımcıya satışına başlandığı tarihi müteakip en geç iki yıl içinde asgari kaynak taahhüdü tutarının tahsil edilmesi gerekiyordu. Değişiklik Tebliği ile bu süre bir yıla indirilmiştir.
Paya dönüştürülebilir borç sözleşmelerinin kapsamı yeniden düzenlenmiştir.
GSYF Tebliği m. 18/3-f uyarınca GSYF’lerin girişim şirketlerine paya dönüştürülebilir borç (convertible note) yoluyla finansman sağlayabileceği düzenlenmişti. Diğer bir deyişle, GSYF’ler tarafından, girişim şirketine özel bir sözleşme imzalanması karşılığında yatırım yapılabiliyordu. Bu yatırım tutarı girişim şirketinin muhasebe defterlerinde borç olarak kaydediliyor, sonrasında ise bu borç sermayeye eklenerek GSYF’ye pay veriliyordu.
GSYF Tebliği’nde paya dönüştürülebilir borç sözleşmelerinin asgari olarak bu finansman türüne uygun vade ve faiz koşularını içermesi gerektiği düzenleniyordu. Değişiklik Tebliği ile birlikte bu sözleşmelere finansmanın paya dönüşüm koşullarına da yer verilmesi gerektiği düzenlendi. Uygulama bakımından, zaten paya dönüştürülebilir borç sözleşmelerinde dönüşüm koşulları detaylı olarak düzenleniyordu. Nitekim hiçbir yatırımcı ne zaman paya dönüştürüleceği belli olmayacak bir şekilde girişim şirketine yatırım yapmayacaktır.
Değişiklik Tebliği uyarınca girişim şirketlerine ileri vadede ortak olma hakkı veren ya da verecek sözleşmeler yoluyla yapılan yatırımlar girişim sermayesi yatırımı olarak kabul edileceği hüküm altına alındı. Bu hüküm sayesinde paya dönüştürülebilir borç sözleşmesi imzalanmasıyla birlikte, borcun paya dönüştürülmesi beklenmeksizin, girişim sermayesi yatırımı yapılmış sayılacaktır. Bu hükmün özellikle yurtdışında kullanılan SAFE ve benzeri yatırım araçlarının önünü açmak üzere getirildiği düşünülebilir. Ancak bu hüküm oldukça basit ve kapalı bir şekilde düzenlenmiştir. Dolayısıyla, bu hüküm sayesinde SAFE türü sözleşmelerin önünün açıldığını söylemek oldukça güçtür.
Şemsiye fon ve fon sepeti kurulmasına izin verilmiştir.
Değişiklik Tebliği ile birlikte fonların şemsiye fona bağlı olarak ihraç edilmesine izin verilmiştir. Şemsiye fon sayesinde, şemsiye fon içtüzüğü esas alınarak, her bir fon için ayrı ihraç belgesi düzenlenmek suretiyle fon oluşturulabilmektedir. Bu düzenleme ile uyarınca şemsiye fonlara uygulanacak esaslar şu şekildedir:
- Her bir fonun tüm varlık ve yükümlülükleri birbirinden ayrı kabul edilecektir;
- Şemsiye fonun kuruluş giderleri ile fonların katılma payı ihraç giderleri hariç olmak üzere, bir şemsiye fon için yapılması gereken tüm giderler fonların toplam değerleri dikkate alınarak oransal olarak bu fonların portföylerinden karşılanacaktır;
- Bir şemsiye fonun tasfiye edilmesi veya devredilmesi durumunda, bu şemsiye fona bağlı fonların da tasfiye edilmesi veya devredilmesi gerekecektir;
- Şemsiye fona bağlı ilk fon ihraç başvurusunun fon içtüzüğünün tescilinden itibaren altı ay içerisinde yapılması zorunludur.
Değişiklik Tebliği ile getirilen bir diğer yenilik ise fon sepetidir. Yenilik uyarınca fonların fon sepeti şeklinde ihraç edilmesinin önü açılmıştır. Fon sepetlerine uygulanacak esaslar şu şekildedir:
- Fon toplam değerinin en az %80’inin katılma payı satışına ilişkin ihraç belgesi SPK tarafından onaylanan girişim sermayesi yatırım fonlarından oluşması gerekir;
- Kurulacak fonun unvanında “fon sepeti” ibaresine yer verilmesi zorunludur;
- Fon portföyüne alınacak katılma payları için ödenen yönetim, performans, giriş ve çıkış ücretleri, GSYF Tebliği m. 24 kapsamında belirlenen toplam gider oranının hesaplanmasında bir gider kalemi olarak dikkate alınacaktır;
- Fonun, diğer fon sepeti fonlarına yatırım yapması yasaklanmıştır.
Yatırımcı bilgi formu kaldırılmış, “fon ihraç sözleşmesi” isimli yeni bir belge ihdas edilmiştir.
Değişiklik Tebliği ile birlikte “yatırımcı bilgi formu” kaldırılmış, “fon ihraç sözleşmesi” isimli yeni bir belge getirilmiştir. Bu kapsamda, katılma paylarının nitelikli yatırımcıya satışı öncesinde yatırımcılarla GSYF Tebliği EK-4’te belirtilen asgari unsurları içeren fon ihraç sözleşmesi imzalanması zorunlu kılınmıştır. Katılma paylarını borsadan alan yatırımcılar için bu zorunluluk aranmayacaktır. Değişiklik Tebliği uyarınca ihraç sözleşmesinde;
- Yatırımcı haklarını ciddi şekilde zedeleyici ve kurucu lehine tek taraflı olağanüstü haklar sağlayan hükümlere yer verilmemesi;
- İspat külfetini yatırımcıya yükleyen kayıtlara yer verilmemesi;
- Açık ve anlaşılabilir bir dil kullanılması, yatırımcının okumasını zorlaştıran veya engelleyen karakter ve yazı büyüklüğü kullanılmaması;
- GSYF Tebliği, fon içtüzüğü ve ihraç belgesine aykırı hükümlere yer verilmemesi
zorunlu tutulmuştur.
İhraç belgesi değişiklikleri için SPK onayı aranmayacaktır. İhraç belgesinin değiştirilmesi halinde katılma payı sahipleri için iade hakkı getirilmiştir.
Değişiklik tebliği ile birlikte ihraç belgesindeki değişiklikler artık herhangi bir sınır olmaksızın SPK onayına tabi olmaktan çıkarılmıştır. Bu durum, kurucuların ihraç belgelerinde yapılacak değişiklikleri daha hızlı ve esnek bir şekilde gerçekleştirebilmelerine olanak tanımaktadır. Ancak, ihraç belgesinin mevzuata uyumundan kurucular sorumlu tutulacaktır. Bu, kurucuların mevzuata uygunluk sağlama sorumluluğunu artırmakta ve düzenlemelere uygun hareket etmelerini gerektirmektedir.
Bu hükümle paralel olacak şekilde, ihraç belgesi değişikliklerinin yürürlüğe girme tarihinden en az 30 gün evvel katılma payı sahiplerine bildirilmesi şartı getirilmiştir. Bu bildirimin ardından katılma payı sahipleri herhangi bir gerekçe göstermeksizin katılma paylarını fona iade etmek suretiyle çıkış gerçekleştirebilecektir.
Diğer değişiklikler;
- Fon katılma payına sahip olan yatırımcıların yönetim kontrolüne sahip oldukları şirketlere ve ilişkili taraflarına yapılan yatırımlar fon toplam değerinin %20’sini aşamayacağı düzenlenmiştir.
- Fonun yatırım komitesi üyeleri için, aldıkları kararlarla sınırlı olmak üzere, fonun girişim sermayesi portföyünün yönetiminden sorumlu olacağı düzenlenmiştir. Ek olarak yatırım komitesi toplantıları için yeni bir toplantı nisabı öngörülmüştür. Kural olarak yatırım komitesi üyelerin çoğunluğuyla toplanmakta ve kararları da oy çokluğuyla almaktadır. Yeni düzenleme ile birlikte, her halükarda GSYF Tebliği uyarınca asgari olarak belirlenen yatırım komitesi üyelerinin çoğunluğunun toplantıda hazır bulunmaları gerekmektedir.
- Değişiklik öncesinde, fon katılma paylarının fona iadesinin iştirak paylarının fon katılma payı sahibine devri suretiyle gerçekleştirilmek istenmesi durumunda, her işlem öncesinde varsa fonun mevcut tüm katılma payı sahiplerinin mutabakatlarının alınması veya bu işlemlere ilişkin onayın yatırımcı sözleşmelerinde yer alması gerekiyordu. Değişiklik Tebliği ile birlikte bu onay mekanizması yürürlükten kaldırılmıştır.
- Değişiklik Tebliği ile birlikte “en uygun haberleşme vasıtası” ibaresi tanımlanmıştır. Bu kaspamda, en uygun haberleşme vasıtası Kamuyu Aydınlatma Platformu, elektronik posta, kısa mesaj, telefon, faks ve benzeri iletişim araçlarıdır.
- Değişiklik Tebliği ile birlikte getirilen m. 18/8 uyarınca son yıllık finansal tablolarına göre aktif toplamının en az %40’ı gayrimenkul ve/veya gayrimenkule dayalı varlıklarından oluşan şirketler, girişim şirketi olarak kabul edilmeyecektir. Ancak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan uygun görüş alınması kaydıyla, teknoloji geliştirme bölgeleri, kuluçka merkezleri, teknoloji transfer ofisleri, ar-ge/tasarım merkezleri ve mevzuatın uygun gördüğü benzer bölgelerde yapılanmış şirketler ve esas faaliyeti gayrimenkul proje geliştirme ve yönetimi olmamakla birlikte ilgili kanunlarda belirlenmiş faaliyetlerin ifası için bu faaliyetlerde bulunan şirketlerin girişim şirketi olarak kabul edileceği düzenlenmiştir.
Sonuç
Değişiklik Tebliği ile getirilen yeniliklerin fonların yurt içi ve yurt dışı yatırım alanlarını genişletirken, yatırımcıların daha çeşitli ve esnek seçeneklere ulaşmasını sağlayacağı kanaatindeyiz. Özellikle yurt dışındaki girişim şirketlerine yatırım sınırlarının esnetilmesi, girişim şirketlerinin “” süreçlerinin önünü açacaktır. Getirilen yenilikler, GSYF’leri daha cazip hale getirerek fonların sürdürülebilir büyümesini destekleyecek adımlar içeriyor. Bu yönüyle Değişiklik Tebliği Türkiye’nin girişim sermayesi ekosistemini güçlendirmeye yönelik atılan stratejik adımlar arasında yer almaktadır. Ancak uluslararası girişim sermayesi pazarındaki yatırım araçları bakımından halen yeni ve detaylı düzenlemelere ihtiyaç duyuyoruz.
Mesut Sinan Çolak
Ortak Avukat
Asist Hukuk Bürosu
“Bu not, yürürlükteki hukuk uyarınca ve yalnızca bilgilendirme amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bu not herhangi bir hukuki görüş içermemektedir."
