Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayı, belli kurumların kayıt ve belgeleri yardımıyla tespit etmek ve böylece kayıt dışılığı önlemek amacı ile belirli bir sınırı aşan tutardaki tahsilat ve ödemelerin aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılmasını zorunlu tutmuştur.
Tevsik Zorunluğu Kapsamına İlişkin Genel Bilgiler
İşletmelerin kendi içerisinde ve/veya gerçek ve tüzel kişiler ile yaptığı her türlü tahsilat ve ödemelerin, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmiş olan meblağı aşması durumunda, aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve bu işlemlerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile (dekont, hesap bildirim cetveli, alındı vb.) tevsik edilmesi zorunludur. Tevsik zorunluluğu kapsamında yapılan işlemler için aracı finansal kurumlar tarafından düzenlenen belgeler yapılan işlemi değil, o işleme ilişkin tahsilat veya ödemeyi tevsik etmektedir.
Tevsik zorunluluğu kapsamına alınan miktar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, 24 Aralık 2015 tarihli ve 29572 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri Sıra No: 459 (Tebliğ) ile 7.000 TL olarak belirlenmiştir. Belirtmek isteriz ki bu zorunluluğa tabi olunması için her iki tarafın da tevsik zorunluluğu kapsamında olması gerekmemektedir. İşlemi yapan tarafın tevsik kapsamında olması yükümlülüğün doğması için yeterli görülmüştür.
Aynı günde aynı kişi ve kurumlarla yapılan birbirinden farklı işlemlerin, belirlenen haddi aşması durumunda, işlemlerin her biri belirlenen haddin altında kalsa dahi, toplam miktarın haddi aşmasıyla tevsik zorunluluğu doğacaktır. Benzer şekilde tek bir işlem için farklı tarihlere taksim edilmiş tahsilatlarda dikkat edilmesi gereken husus, münferiden kısmî tahsilatın miktarı değil, toplam işlem tutarıdır.
Önemli bir nüans olarak, aynı günde aynı kişi veya kurumlarla yapılan işlemlerin tevsik zorunluluğu, haddin aşıldığı işlemden itibaren zorunlu hale gelirken kısım kısım yapılan tahsilat ve ödemelerin her biri tevsik kapsamındadır.
Kimler Tevsik Zorunluluğu Kapsamındadır?
Tebliğ kapsamında Vergi Usul Kanunu m. 232/1 kapsamında fatura almak zorunda olan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, serbest meslek erbabı, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlar, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler ve vergiden muaf esnaflar tevsik zorunluluğu kapsamına alınmıştır.
Tevsik Zorunluluğu Kapsamında Tutulmayan Haller
Tebliğ m. 4/2 uyarınca 7.000 TL’nin aşılması durumunda dahi bazı işlemlerin finansal kurumlar aracılığıyla yapılması zorunlu tutulmamıştır. Bu istisna işlemlerden bazıları şunlardır:
a) 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda tanımlanan sermaye piyasası aracı kurumlarında yapılan işlemlere konu tahsilat ve ödemeler,
b) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’da tanımlanan yetkili döviz müesseselerinin yapacakları döviz alım satım işlemlerine ilişkin tahsilat ve ödemeler,
c) Tapu sicil müdürlüklerinde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemeler,
d) Noterlerde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemelerin,
e) Tevsik zorunluluğu kapsamında olanların tevsik zorunluluğu kapsamında olmayan yabancılar ve/veya Türkiye mukimi olmayan gerçek kişilerle yapacakları işlemlere ilişkin tahsilat ve ödemeler.
Aykırılık Halinde Uygulanacak Yaptırım
Vergi Usul Kanunu mükerrer madde 355 uyarınca, tevsik etme zorunluluğuna uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için, anılan maddeye göre uygulanan cezalardan az olmamak üzere işleme konu tutarın %5'i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesileceği düzenlenmiştir. Ancak, bu düzenleme uyarınca bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 8.700.000 TL’yi (2024 yılı için) geçemez.
Konuyla ilgili detaylı düzenlemeleri incelemek için Vergi Usul Kanunu’nun tam metnine buradan, Tebliğ’in tam metnine ise buradan ulaşabilirsiniz.
Saygılarımızla,
Asist Hukuk Bürosu
